Ô nhiễm môi trường nước là gì? Nguyên nhân, hậu quả & cách khắc phục

Ô nhiễm môi trường nước là vấn đề nghiêm trọng tại Việt Nam, xuất hiện phổ biến ở cả thành thị lẫn nông thôn. Nhiều con sông, ao hồ bị đổi màu, bốc mùi do nước thải sinh hoạt và công nghiệp chưa qua xử lý xả trực tiếp ra môi trường.

Nguyên nhân chủ yếu gây ra ô nhiễm môi trường nước đến từ các hoạt động của con người. Đó là việc xả thải sinh hoạt không qua xử lý, nước thải từ nhà máy chứa hóa chất độc hại, lạm dụng phân bón và thuốc trừ sâu trong nông nghiệp, cùng với rác thải y tế không được xử lý đúng quy trình. 

Ô nhiễm môi trường nước gây ảnh hưởng nghiệm trọng đến môi trường và con người

Hậu quả để lại rất lớn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, kinh tế. Đặc biệt, ô nhiễm môi trường nước khiến nhiều hệ sinh thái bị phá vỡ, sinh vật chết hàng loạt, môi trường sống bị tổn hại nghiêm trọng và khó phục hồi. Cùng thu mua phế liệu Phát Lộc tìm hiểu chi tiết các nguyên nhân hậu quả gây ra ô nhiễm môi trường được giải thích chi tiết trong bài viết dưới đây:

Ô nhiễm môi trường nước là gì?

Ô nhiễm môi trường nước là hiện tượng nguồn nước tự nhiên như sông, hồ, kênh, biển, ao bị nhiễm các chất độc hại như hóa chất, kim loại nặng, rác thải, vi sinh vật gây bệnh, khiến nước không còn an toàn để sử dụng cho sinh hoạt, sản xuất hoặc duy trì hệ sinh thái. Các chất ô nhiễm có thể hòa tan, lơ lửng hoặc lắng đọng trong nước, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường sống.

Nguồn nước tự nhiên bị nhiễm hoá chất độc hại, khiến nước không còn an toàn

Nhìn tổng thể, ô nhiễm nước ở Việt Nam đang lan rộng và phức tạp. Điều đáng lo là phần lớn vẫn chưa được kiểm soát hiệu quả, trong khi hệ quả để lại cho sức khỏe và môi trường là rất lớn.

Thực trạng ô nhiễm môi trường nước tại Việt Nam

Thực tế cho thấy tình trạng ô nhiễm nguồn nước ở Việt Nam đang diễn ra nghiêm trọng, đặc biệt tại các khu đô thị lớn, làng nghề, vùng nông nghiệp và ven khu công nghiệp nơi mà Phát Lộc có nhiều năm kinh nghiệm thu gom và xử lý phế liệu. Chúng tôi chứng kiến nhiều dòng sông, ao hồ đổi màu, bốc mùi, thậm chí không còn phù hợp cho tưới tiêu hoặc sinh hoạt do nước thải xả thẳng ra môi trường.

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, chỉ khoảng 12% lượng nước thải sinh hoạt tại đô thị được xử lý đúng quy chuẩn. Trong khi đó, mỗi ngày, các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM thải ra hàng trăm nghìn mét khối nước thải chưa qua xử lý. Nguồn nước tại các con sông như Tô Lịch, Nhuệ, sông Thị Vải… đều đang ở mức ô nhiễm nặng, vượt ngưỡng cho phép nhiều lần về chỉ số BOD, COD và vi khuẩn đường ruột.

Thực trạng ô nhiễm môi trường tại Việt Nam đang ở trong tình trạng đáng báo động

Tại nông thôn, theo UNICEF (2023), hơn 17 triệu người Việt Nam vẫn đang sử dụng nguồn nước không an toàn, phần lớn là nước giếng khoan chưa qua xử lý, trong đó có nhiều mẫu bị nhiễm asen, mangan và nitrat vượt ngưỡng cho phép.

Ngoài ra, những địa phương có hoạt động làng nghề tái chế như Phan Bôi (Bắc Ninh), Tề Lỗ (Vĩnh Phúc)... chứng kiến tình trạng nước ao, giếng không còn dùng được do ô nhiễm từ phế liệu và rác công nghiệp tồn đọng lâu ngày.

Đâu là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước?

Từ thực tế thu mua phế liệu tại các khu dân cư, nhà xưởng, làng nghề và khu công nghiệp, Phế liệu Phát Lộc nhận thấy ô nhiễm nguồn nước không xuất phát từ một yếu tố đơn lẻ, mà là kết quả của nhiều nguyên nhân xảy ra đồng thời, tác động qua lại và lan rộng theo thời gian. Các nguyên nhân dưới đây là những yếu tố phổ biến và ảnh hưởng nghiêm trọng nhất đến chất lượng nước tại Việt Nam hiện nay.

Ô nhiễm do nguồn gốc tự nhiên

Trong một số trường hợp, hiện tượng tự nhiên như mưa axit, xâm nhập mặn, núi lửa phun trào, lũ quét, sạt lở đất hoặc rò rỉ khoáng chất từ lòng đất cũng gây biến đổi chất lượng nước. 

Ô nhiễm nguồn nước do tự nhiên chiếm tỉ lệ rất nhỏ do thiên tai lũ lụt

Ở Việt Nam, tình trạng nhiễm mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long là một ví dụ điển hình. Mưa lớn, lũ lụt cuốn theo bùn đất, rác thải khiến nguồn nước đục, nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, nguyên nhân tự nhiên chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ và ít gây ra hậu quả trên diện rộng như các nguồn ô nhiễm từ con người.

Ô nhiễm do nước thải sinh hoạt

 Mỗi ngày, hàng triệu mét khối nước thải từ tắm rửa, giặt giũ, vệ sinh, rửa chén... được xả ra môi trường mà không qua xử lý xả thẳng ra kênh, mương, sông rạch. 

Mỗi ngày hàng triệu tấn nước thải sinh hoạt xả ra môi trường

Theo Bộ Xây dựng, hơn 80% lượng nước thải đô thị ở Việt Nam chưa được xử lý. Nước đen, mùi hôi, chứa đầy chất hữu cơ, dầu mỡ, vi khuẩn gây bệnh là hình ảnh quen thuộc ở nhiều khu dân cư. Người dân vẫn phải sống, sinh hoạt gần đó, hàng ngày tiếp xúc với nguồn nước ô nhiễm.

Ô nhiễm do hoạt động các khu công nghiệp

Nhiều khu công nghiệp lớn chưa có hệ thống xử lý nước thải đồng bộ hoặc vận hành không đúng quy định. Nước thải chứa kim loại nặng, axit, dung môi công nghiệp và hóa chất độc hại được xả trực tiếp ra môi trường, ngấm vào lòng đất hoặc chảy vào sông, kênh mương. Các chất này tồn tại lâu dài và cực kỳ nguy hiểm đối với sức khỏe con người và hệ sinh thái thủy sinh. 

Các hoạt động rác thải công nghiệp xả ra nước thải ảnh hưởng trực tiếp tới môi trường

Ô nhiễm do hoạt động sản xuất nông nghiệp

Phân bón hóa học, thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ khi sử dụng trên đồng ruộng thường bị cuốn trôi theo mưa xuống ao hồ, kênh mương, hoặc thấm dần xuống mạch nước ngầm. 

Phun thuốc trừ sâu ảnh hưởng trực tiếp tới nguồn nước

Nhiều nghiên cứu của Bộ Tài nguyên và Môi trường ghi nhận nồng độ nitrat trong nước ngầm tại một số khu vực nông thôn vượt giới hạn an toàn theo khuyến cáo của WHO. Đây là nguyên nhân dẫn đến các bệnh về đường ruột, hệ thần kinh, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, đặc biệt ở trẻ em.

Ô nhiễm do rác thải y tế

Chất thải từ bệnh viện, phòng khám, trạm y tế xã như kim tiêm, ống truyền, máu, hóa chất xét nghiệm... nếu không được phân loại và xử lý đúng quy trình sẽ trở thành nguồn gây ô nhiễm đặc biệt nguy hiểm. 

Rác thải y tế không xử lý đúng cách cũng là nguyên nhân trực tiếp gây ô nhiễm nguồn nước

Theo Bộ Y tế, Việt Nam phát sinh khoảng 125.000 m³ nước thải y tế mỗi ngày, trong khi một số cơ sở y tế tuyến huyện hoặc xã chưa có hệ thống xử lý đạt chuẩn. Việc xả thải trực tiếp ra cống rãnh hoặc hệ thống thoát nước chung khiến vi khuẩn và hóa chất độc hại phát tán rộng, ảnh hưởng đến cộng đồng dân cư xung quanh.

Hậu quả khôn lường của ô nhiễm nước

Hậu quả nước gây ra nhiều hiệu quả nghiêm trọng, tác động trực tiếp đến con người và môi trường. Dưới đây là những hậu quả cụ thể:  

Đối với sức khỏe con người

Ô nhiễm nước là nguyên nhân trực tiếp gây ra các bệnh truyền nhiễm như tiêu chảy, tả, viêm gan A, giun sán và bệnh ngoài da. Nguồn nước chứa kim loại nặng như chì, thủy ngân, asen gây rối loạn thần kinh, tổn thương gan, thận và ung thư.

Ô nhiễm môi trường ảnh hưởng trực tiếp tới sức khoẻ

Trẻ em, người già và người có hệ miễn dịch yếu là nhóm bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Theo Bộ Y tế, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 9.000 ca tử vong do sử dụng nước ô nhiễm.

Đối với nền kinh tế

Ô nhiễm nước làm gia tăng chi phí xử lý nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất. Doanh nghiệp phải đầu tư thêm thiết bị lọc, kiểm định chất lượng đầu vào, ảnh hưởng đến giá thành và năng suất. 

Nhà nước phải chi ra chi phí để xử lý nước, giúp dân có nước sinh hoạt

Trong nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản, nước bẩn làm giảm sản lượng, chất lượng nông sản, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng. Nhiều lô hàng xuất khẩu bị từ chối do dư lượng hóa chất tồn dư từ nước ô nhiễm. Ngoài ra, du lịch sinh thái, dịch vụ ven sông, ven biển cũng bị suy giảm vì môi trường nước không đảm bảo.

Đối với hệ sinh thái

Ô nhiễm nước làm suy giảm chất lượng sống của sinh vật thủy sinh. Hàm lượng oxy trong nước giảm mạnh khiến cá, tôm, cua chết hàng loạt. Tảo độc phát triển nhanh, che phủ mặt nước, làm nghẹt ánh sáng và tiêu diệt thực vật dưới nước. 

Hệ sinh thái bị ô nhiễm, sinh vật bị ảnh hưởng

Chuỗi thức ăn tự nhiên bị phá vỡ, kéo theo sự biến mất của nhiều loài sinh vật. Nhiều hệ sinh thái nước ngọt và ven biển không còn khả năng tự phục hồi, mất cân bằng sinh thái và ảnh hưởng lan rộng đến môi trường đất liền xung quanh

Điển hình như con sông lớn như Tô Lịch, Nhuệ, sông Thị Vải đã mất khả năng tự làm sạch, hệ sinh thái suy giảm nghiêm trọng. Những khu vực từng là vùng sinh thái tự nhiên nay trở thành nơi tích tụ bùn thải, rác và chất ô nhiễm. Trong thực tế, ô nhiễm nguồn nước thường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đất. Xem thêm Ô nhiêm môi trường đất để biết thêm tại sao đất ô nhiễm và các giải pháp khắc phục.

Giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước

Qua quá trình thu mua và xử lý phế liệu tại nhiều địa phương, Phế liệu Phát Lộc nhận thấy để giảm ô nhiễm nước hiệu quả, cần có sự tham gia đồng lòng, kỷ luật của người dân, doanh nghiệp và chính quyền. Dưới đây các biện pháp thực tế, phù hợp với điều kiện hiện nay và có thể áp dụng:

Xử lý rác thải trước khi thải ra môi trường

Xử lý rác thải đúng cách nghĩa là rác phải được thu gom, phân loại và chuyển giao đúng nơi, đúng quy trình thay vì đổ thẳng ra cống, ao hồ hay bỏ chung với rác sinh hoạt.

Thực tế, tại các hộ dân, cơ sở sản xuất hoặc công trình xây dựng, việc xử lý có thể thực hiện như sau:

• Chất thải rắn như kim loại, vải vụn, nhựa cứng...: gom riêng, liên hệ đơn vị thu mua phế liệu để thu gom định kỳ. 
• Dầu nhớt cũ, hóa chất thừa: đựng trong can kín, không đổ trực tiếp xuống cống. Giao lại cho đơn vị chuyên xử lý chất thải nguy hại hoặc các điểm thu hồi được cấp phép.
• Rác hữu cơ: có thể ủ làm phân vi sinh nếu số lượng lớn, hạn chế xả xuống hệ thống thoát nước chung. Hoặc để rác đúng nơi quy định.
• Nước thải từ hoạt động sản xuất: cần lắp đặt bể lọc hoặc bể lắng cơ bản nếu chưa có hệ thống xử lý chuyên sâu, thay vì xả trực tiếp ra mương, rạch, sông.

Xử lý rác thải trước khi thải rác ra môi trường

Quan trọng nhất là không để rác thải tồn đọng lâu ngày, không đốt rác bừa bãi, và không thải ra môi trường khi chưa kiểm soát được mức độ độc hại. 

Nâng cao ý thức cộng đồng

Để nâng cao ý thức cộng đồng điều quan trọng là thay đổi nhận thức và hành vi từ mỗi cá nhân. Tuyên truyền qua loa không đủ hiệu quả nếu thiếu hành động cụ thể. Việc nâng cao ý thức cộng đồng cần được thực hiện bằng các việc làm thực tế như:

• Treo bảng hướng dẫn tại khu dân cư: phân loại rác, không xả thải xuống cống, điểm tập kết rác đúng quy định.
• Tổ chức ngày “dọn rác”, vệ sinh khu vực ao hồ, mương thoát nước định kỳ.
• Đưa nội dung bảo vệ nguồn nước vào trường học, sinh hoạt tổ dân phố.
• Doanh nghiệp, tổ chức cần gương mẫu: ký cam kết không xả thải sai quy định, liên hệ đơn vị thu gom phế liệu, rác đúng chuẩn.

Cần sự đồng lòng, chung tay giữ vệ sinh môi trường

Khi cộng đồng cùng hành động, hiệu quả sẽ rõ ràng hơn mọi lời kêu gọi. Chỉ cần mỗi người thay đổi một chút trong thói quen hàng ngày, ô nhiễm nước sẽ được giảm dần theo cách bền vững nhất.

Tiến hành phân loại xử lý rác thải

Phân loại rác ngay từ đầu là bước đơn giản nhưng mang lại hiệu quả trong việc giảm ô nhiễm môi trường nước. Để xử lý đúng cách, cần thực hiện theo 3 nhóm cơ bản:

• Rác hữu cơ: như thức ăn thừa, rau củ hư… nên được gom riêng, có thể ủ phân hoặc xử lý tại nguồn để hạn chế mùi hôi và nước rỉ.
• Rác tái chế: bao gồm giấy, nhựa, kim loại, vải vụn… cần được thu gom riêng và liên hệ đơn vị thu mua phế liệu uy tín để được xử lý đúng quy trình, tránh thất thoát tài nguyên và ô nhiễm chéo.
• Rác thải nguy hại: như pin, bóng đèn, hóa chất, dầu nhớt… cần đựng kín và chuyển giao cho đơn vị được cấp phép xử lý.

Phân loại rác thái trước khi thải rác ra môi trường

Áp dụng nông nghiệp xanh vào sản xuất nông nghiệp

Áp dụng nông nghiệp xanh vào canh tác giúp hạn chế thuốc trừ sâu, chất hoá học…. làm thân thiện với môi trường. Một số cách làm thiết thực có thể áp dụng:

• Giảm sử dụng phân hóa học, thay bằng phân hữu cơ, phân chuồng ủ hoai hoặc chế phẩm sinh học.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học, nguồn gốc tự nhiên, ít gây tồn dư trong đất và nước.
• Luân canh, xen canh hợp lý để giữ cân bằng dinh dưỡng cho đất, giảm sâu bệnh. 
• Xây bờ vùng, bờ thửa đúng kỹ thuật để hạn chế nước chảy tràn, tránh hóa chất lan rộng ra môi trường nước xung quanh.

Hãy sử dụng phân hưu cơ thay vì phân hoá học tưới cho cây

Phế liệu Phát Lộc – Góp phần bảo vệ môi trường nước từ những hành động nhỏ nhất

Một phần nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước đến từ việc xử lý sai cách các loại rác thải và phế liệu trong sinh hoạt, sản xuất. Thay vì để phế liệu tồn đọng, thải ra môi trường hoặc trộn lẫn với rác sinh hoạt, việc phân loại và thu gom đúng quy trình sẽ giảm thiểu tối đa rủi ro phát tán chất độc, kim loại nặng và dầu thải ra sông, mương, ao hồ.

Là đơn vị thu mua phế liệu hoạt động hơn 10 năm trong lĩnh vực, Phế liệu Phát Lộc thu gom trực tiếp các loại phế liệu với giá cao, thu mua tận nhà:

Các loại phế liệu Phát Lộc thu mua

• Thu mua phế liệu vải: vải vụn công nghiệp, vải thừa may mặc, vải lỗi, vải cây, vải tồn kho, bao tải cũ, vải cotton, nỉ, kaki, thun…
• Thu mua phế liệu đồng: dây điện đồng, mạt đồng đỏ – vàng, đồng thanh lý từ thiết bị điện, ống đồng, cuộn dây cáp cũ…
• Thu mua phế liệu sắt: sắt thép công trình, sắt hộp, sắt cây, sắt phế cơ khí, máy móc hỏng, sắt công nghiệp…
• Thu mua phế liệu nhôm: nhôm phế từ cửa, vật liệu xây dựng, nhôm định hình, nhôm vụn, khuôn nhôm…
• Thu mua phế liệu inox: inox 201, 304, 316; phế liệu từ nhà hàng, xưởng cơ khí, đồ gia dụng cũ, inox tấm, cuộn, ống…

Phế liệu Phát Lộc thu mua tất cả các loại phế liệu tái chế hiện này với giá cao.

Khu vực Phát Lộc thu mua phế liệu

Chúng tôi triển khai thu mua tận nơi, thanh toán nhanh, xử lý đúng quy trình tại các khu vực trọng điểm miền Trung, góp phần xử lý phế liệu, giảm tải chất thải tồn đọng gây ô nhiễm nguồn nước tại địa phương:

• Thu mua phế liệu tại Đà Nẵng: Hải Châu, Liên Chiểu, Cẩm Lệ, Ngũ Hành Sơn, Hòa Vang…
• Thu mua phế liệu tại Huế giá cao: TP Huế, Hương Trà, Hương Thủy, Phú Vang, Quảng Điền…
• Thu mua phế liệu tại Quảng Ngãi: TP Quảng Ngãi, Sơn Tịnh, Tư Nghĩa, Đức Phổ, Bình Sơn…
• Thu mua phế liệu ở Quảng Trị: Đông Hà, Cam Lộ, Triệu Phong, Hải Lăng, Gio Linh…

Mọi quy trình thu mua và xử lý phế liệu được chúng tôi thực hiện một cách chỉnh chu, đúng pháp luận, nếu bạn đang có phế liệu dù nhỏ hay lớn hãy liên hệ với chúng tôi qua thông tin dưới đây:
Thông tin liên hệ:

• Địa chỉ: Đường Số 9 Khu Công Nghiệp Hoà Khánh, Liên Chiểu, Đà Nẵng
• Hotline: 0978 208 456
• Email: info@muaphelieuphatloc.com
• Website: https://muaphelieuphatloc.com