Ngành phế liệu tại Việt Nam: giải mã "mỏ vàng" tiềm ẩn

Ngành phế liệu đóng vai trò quan trọng trong quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, biến vật liệu bỏ đi thành sản phẩm mới. Thị trường đa dạng các loại phế liệu như kim loại, nhựa, giấy, điện tử,... với sự tham gia của nhiều đối tượng từ người thu gom nhỏ lẻ đến các nhà máy tái chế lớn.

Thực trạng ngành phế liệu Việt Nam đang phát triển tích cực nhờ lượng rác thải lớn được tái chế, nhưng vẫn đối mặt nhiều thách thức. Các hoạt động thu mua còn tự phát, thiếu hệ thống chuyên nghiệp, cạnh tranh giá biến động, kiểm soát môi trường kém và thiếu chính sách hỗ trợ.

Tuy nhiên, ngành phế liệu có tiềm năng lớn nhờ nhu cầu tái chế tăng và chính sách kinh tế tuần hoàn. Phát Lộc, với vai trò doanh nghiệp chuyên nghiệp, đang tiên phong đầu tư hệ thống thu gom hiện đại, quy trình minh bạch, và tuân thủ pháp luật, góp phần xây dựng ngành phát triển bền vững.

Phế liệu là gì? Phân biệt phế liệu và rác thải

Để hiểu rõ hơn về ngành phế liệu, trước hết chúng ta cần nắm vững định nghĩa về phế liệu và cách phân biệt nó với rác thải, vốn là hai khái niệm thường bị nhầm lẫn nhưng lại có bản chất và giá trị hoàn toàn khác biệt.

Phế liệu là vật liệu bị loại ra từ quá trình sản xuất, tiêu dùng, hoặc phá dỡ, nhưng vẫn giữ được giá trị và có thể được tái chế, tái sử dụng để tạo ra sản phẩm mới. Ví dụ, sắt thép vụn từ công trình xây dựng, vỏ lon nhôm sau khi sử dụng, hay giấy carton cũ đều là phế liệu. Khác với rác thải, phế liệu có tiềm năng kinh tế và môi trường lớn, góp phần giảm thiểu tài nguyên tiêu thụ và ô nhiễm.

Ngược lại rác thải, là những vật liệu đã qua sử dụng, không còn giá trị kinh tế trực tiếp và thường bị loại bỏ. Rác thải có thể là rác hữu cơ dễ phân hủy như thức ăn thừa, hay rác vô cơ khó phân hủy như túi ni lông, vỏ hộp sữa đã qua sử dụng. Rác thải gây ô nhiễm môi trường nếu không được xử lý đúng cách. Việc phân biệt rõ ràng giữa phế liệu và rác thải là bước đầu tiên quan trọng để tối ưu hóa quy trình thu gom, tái chế và quản lý chất thải trong ngành phế liệu.

Các loại phế liệu phổ biến được mua bán trên thị trường

Trong ngành phế liệu, có nhiều nhóm vật liệu được thu gom và giao dịch. Dưới đây là một số loại phế liệu phổ biến:

• Mua Đồng phế liệu: Gồm đồng đỏ, đồng vàng, dây điện đồng… thường có giá cao do khả năng tái chế tốt.
• Mua Nhôm phế liệu: Bao gồm nhôm vụn, nhôm hợp kim, cửa nhôm cũ, lon nước nhôm... dễ thu gom và tái chế.
• Mua Sắt phế liệu: Gồm sắt vụn công trình, máy móc hỏng, thiết bị cũ... là loại phế liệu có khối lượng thu gom lớn.
• Phế liệu nhựa: Các loại nhựa như PET, HDPE, PP... thường được thu gom từ chai lọ, đồ gia dụng, bao bì. Nhựa phế liệu có thể tái chế thành hạt nhựa để phục vụ sản xuất mới.
• Phế liệu giấy và carton: Gồm sách cũ, thùng giấy, giấy photocopy, bao bì carton… được thu gom nhiều tại văn phòng, chợ và hộ gia đình.
• Mua Vải vụn phế liệu: Chủ yếu từ các xưởng may, nhà máy sản xuất quần áo dùng tái chế làm giẻ lau, vật liệu cách âm...
• Phế liệu điện tử: Bao gồm bo mạch, linh kiện máy tính, điện thoại cũ. Nhóm này thường được xử lý kỹ lưỡng để thu hồi kim loại quý như đồng, vàng, bạc.

Ai đang tham gia vào ngành phế liệu?

Ngành phế liệu là một hệ sinh thái đa dạng với sự góp mặt của nhiều chủ thể, từ những người làm việc độc lập cho đến các tập đoàn lớn, tạo nên chuỗi cung ứng phế liệu rộng khắp.

• Người thu gom ve chai: Đây là lực lượng nền tảng, hoạt động trong các khu dân cư, chợ, công trình… Họ giúp thu gom phế liệu từ nguồn phát sinh nhỏ lẻ hằng ngày.
• Cơ sở thu mua nhỏ lẻ: Các điểm thu gom này nằm rải rác tại các khu phố, là nơi trung chuyển lượng phế liệu thu được từ người dân và các đơn vị nhỏ.
• Doanh nghiệp thu mua chuyên nghiệp: Như Phế liệu Phát Lộc, hoạt động với hệ thống rõ ràng, có kho bãi, xe vận chuyển, đội ngũ nhân viên và quy trình phân loại bài bản. Nhóm này giúp kết nối nguồn cung với các nhà máy lớn.
• Nhà máy tái chế: Là điểm cuối của chuỗi giá trị phế liệu. Họ tiếp nhận, xử lý và tái chế phế liệu thành nguyên liệu mới để cung cấp cho ngành công nghiệp sản xuất.

Thực trạng ngành phế liệu Việt Nam hiện nay

Theo thống kê, tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên cả nước khoảng 60.000 tấn/ngày và chất thải rắn công nghiệp là 130.000 tấn/ngày. Trong đó, tỉ lệ thu gom, tái chế phế liệu đang dần tăng lên, đặc biệt là ở các đô thị lớn. 

Ngành phế liệu Việt Nam đang phát triển mạnh, nhưng vẫn còn nhiều điểm hạn chế. Phần lớn hoạt động thu mua và tái chế hiện nay mang tính tự phát, nhỏ lẻ. Nhiều cơ sở chưa có hệ thống phân loại, xử lý chuyên nghiệp, gây ảnh hưởng đến chất lượng phế liệu và môi trường. Ngoài ra, việc quản lý tại một số địa phương còn lỏng lẻo, khiến phế liệu bị tập kết sai quy định, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ và ô nhiễm.

Tương lai ngành phế liệu: Cơ hội & thách thức

Ngành phế liệu trong thời gian tới sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, ngành cần vượt qua một số thách thức lớn và nắm bắt kịp thời các cơ hội đang mở ra.

 Thách thức

Ngành phế liệu vẫn đang gặp nhiều khó khăn như:

• Thiếu hệ thống thu gom chuyên nghiệp: Nhiều khu vực còn thu gom tự phát, gây mất vệ sinh và làm giảm giá trị phế liệu.
• Cạnh tranh về giá: Giá thu mua phế liệu thường biến động theo thị trường thế giới, khiến nhiều cơ sở nhỏ khó duy trì ổn định
• Chưa kiểm soát tốt về môi trường: Nhiều nơi xử lý phế liệu chưa đúng quy trình, dễ gây ô nhiễm không khí, đất và nước.
• Thiếu chính sách hỗ trợ: Một số địa phương chưa có cơ chế ưu tiên cho doanh nghiệp ngành này, khiến việc mở rộng quy mô gặp trở ngại.

Tiềm năng tương lai

Dù còn khó khăn, ngành phế liệu vẫn có nhiều cơ hội phát triển:

• Tăng nhu cầu tái chế: Các ngành công nghiệp lớn đang ưu tiên sử dụng nguyên liệu tái chế để giảm chi phí và bảo vệ môi trường.
• Chính phủ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn: Chính sách phát triển bền vững đang mở ra cơ hội cho ngành phế liệu phát triển chuyên nghiệp.
• Ứng dụng công nghệ mới: Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu sử dụng máy móc, phần mềm quản lý để nâng cao năng suất và hiệu quả xử lý.

Vai trò của Phế liệu Phát Lộc: đâu là hướng đi đúng

Trong bối cảnh đó, Phế liệu Phát Lộc đã xác định rõ hướng đi lâu dài đầu tư vào hệ thống thu gom, kho bãi đạt chuẩn, đội ngũ chuyên nghiệp và dịch vụ thu mua tận nơi. Đơn vị không chỉ chú trọng đến giá thu mua hợp lý mà còn đảm bảo an toàn môi trường và sự hài lòng của khách hàng.

Với mô hình hiện đại, minh bạch, thân thiện với môi trường cùng hệ thống thua mua phế liệu trải dài khắp khu vực như:

• Nếu bạn đang tìm kiếm một đại lý phế liệu tại Đà Nẵng có quy trình thu mua minh bạch, Phát Lộc là một lựa chọn đáng tin cậy
• Dịch vụ thu mua phế liệu ở tại Thừa Thiên Huế hiện đang được Phát Lộc mở rộng với chính sách giá rõ ràng và thu mua tận nơi.
• Tại khu vực miền Trung, Phát Lộc là đơn vị chuyên thu mua phế liệu tại Quảng Trị, đảm bảo thu gom nhanh chóng và chuyên nghiệp.
• Phát Lộc cũng là cái tên quen thuộc trong lĩnh vực thu mua phế liệu Quảng Ngãi, phục vụ cả cá nhân và doanh nghiệp với quy trình chuẩn.

Yếu tố pháp lý & trách nhiệm môi trường trong ngành phế liệu

Việc tuân thủ các quy định pháp luật và thực hiện trách nhiệm môi trường là yếu tố cốt lõi, đảm bảo sự phát triển bền vững và uy tín cho mọi đơn vị hoạt động trong ngành phế liệu.

Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quan trọng liên quan đến quản lý chất thải và phế liệu, điển hình là Luật Bảo vệ Môi trường 2020, Nghị định 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo vệ Môi trường, và các quy định về quản lý phế liệu nhập khẩu. Các quy định này nhằm kiểm soát chặt chẽ hoạt động thu mua, vận chuyển, xử lý và tái chế phế liệu, đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Đối với các doanh nghiệp trong ngành phế liệu, việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về cấp phép hoạt động, giấy phép kinh doanh, đảm bảo điều kiện kho bãi, phương tiện vận chuyển an toàn và xử lý phế liệu chất thải nguy hại phát sinh từ quá trình tái chế là bắt buộc.

Ngành phế liệu đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường. Việc tham gia hoặc hợp tác với các đơn vị uy tín như Phát Lộc sẽ giúp hoạt động thu mua, tái chế phế liệu trở nên hiệu quả, đúng quy định và bền vững.